به طور کلی مطالعه دولت اعم از زمینه های تاریخی فرایند تکوین و کارکردهای آن در ایران عمدتا تحت تاثیر جامع شناسی مارکسیستی بوده است از این دیدگاه شناخت دولت و آسیب شناسی آن در گرو فهم عوامل اقتصادی و طبیعی است در سال های اخیر رویکرد ضعیف دیگری نیز ظهور کرده که در آن به عوامل فرهنگی بها داده شده است این مقاله با نقد و نفی توانایی نظریات مارکسیستی در تبیین زمینه های تاریخی دولت مدرن در ایران در پی عرضه رویکرد فرهنگی متمایزی به بحث است نگارنده استدلال کرده است که ماهیت ایدئولوژی دولت ساز در نظم ما قبل مدرن بهتر از نظریات مارکسیستی تبیین گر زمینه های تاریخی دولت مدرن در ایران است.