شکل گیری دولت روسی با توسعه ارضی قابل ملاحظه ای همراه گردید. دولت روسی این تصرف و الحاق اراضی را با دگرگون سازی عمیق و وسیع اجتماعی – اقتصادی همراه ساخت. گسترش امپراتوری روسیه با اجرای سیاست های وسیعی برای شبیه سازی اقوام گوناگون به روس ها همراه بود. یهودیان یکی از گروههای اجتماعی بودند که در جریان توسعه ارضی روسیه ‘ در مسیر اجرای سیاست یکسان سازی ‘ صدمات زیادی را متحمل شدند. سیاست های دولت روسیه در خصوص ملیت ها اساساً نابود کردن هر گونه تمایز ملیتی میان مردم امپراتوری بود و یهودیان در کنار مسلمانان از اهداف این سیاست بودند. پس از پیروزی انقلاب اکتبر‘ انتظار می رفت با شعار«حق تعیین سرنوشت ملت ها» که از سویلنین مطرح شده بود‘ یهودیان روسیه نیز بتوانند زندگی ویژه آیین خود را داشته باشند. ولی به زودی نادرستی این نظر آشکار شد. یهودیان که در دوران کوتاه نپ فرصت تجدید حیات اقتصادی یافته بودند‘ مجدداً با موج جدیدی از حملات مواجه شدند. رهبران جدید روسیه نیز حاضر به پذیرش هویت مستقل برای یهودیان نبودند. در این مقاله تحولات اجتماعی- سیاسی- اقتصادی جامعه روسیه تا پایان جنگ جهانی دوم‘ با تمرکز بر مسائل یهودیان مطرح‘ و جایگاه آنان بررسی میگردد. هدف اصلی این نوشتار ارائه یک شمای کلی از وضعیت یهودیان در روسیه قبل و بعد از انقلاب اکتبر تا شکل گیری دولت اسرائیل می باشد.
)